Artur Qarden
| Sir Arthur Harden | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 12 oktyabr 1865[1][2][…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 17 iyun 1940[3][1][…] (74 yaşında) |
| Elm sahəsi | Biokimya |
| İş yerləri | |
| Təhsili |
|
| Elmi rəhbəri | Otto Fişer |
| Tanınır | Maya hüceyrələrinin kimyəvi xassələri |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |
Kimya üzrə Nobel mükafatı (1929) Davi Medalı (1935) |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Sir Arthur Harden (12 oktyabr 1865[1][2][…], Mançester, Lankaşir[d], Böyük Britaniya və İrlandiya Birləşmiş Krallığı[3] – 17 iyun 1940[3][1][…]) — London Kral Cəmiyyətinin üzvü[4], Britaniyalı biokimyaçı. O, 1929-cu ildə həmkarı Hans Karl ilə birlikdə şəkərin qıcqırması və fermentlər üzərinə tədqiqatlarına görə Kimya üzrə Nobel mükafatı ilə təltif olundu. [5][6]
Bioqrafiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Uşaqlıq illəri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Onun valideynləri Albert Tyas Harden və Eliza Makalister idi.O Tettenhall Kollecində təhsil almışdı, daha sonra 1882-ci ildə isə indiki Mançester Universiteti olan Ovens Kollecinə oldu və burdan 1885-ci ildə məzun oldu.
Tədqiqatları
[redaktə | mənbəni redaktə et]Harden 1886-cı ildə Kimya üzrə Dalton təqaüdü qazandı və bir il müddətində Erlangendə Otto Fişer ilə çalışdı. Daha sonra, o, Mançesterə mühazirəçi kimi qayıtdı və burada o zaman yeni təsis olunmuş indiki Lister İnstitutu, keçmiş Britaniya Preventiv Tibb İnstitutuna kimyaçı kimi təyin olunana qədər qaldı və 1897-ci ildə Mançesteri tərk etdi. O 1902-ci ilin iyun ayında öz elmlər doktoru dərəcəsini Viktoriya Universitetində aldı. Beş il sonra, 1907-ci ildə Biokimya Departamentinin sədri təyin olundu və 1930-cu ildə təqaüdə çıxana qədər bu vəzifədə qaldı. Buna baxmayaraq, o, öz elmi işlərinin bu İnstitutda davam etdirdi.
Harden, Mançester şəhərində karbon dioksid və xlorinə işığın təsirini araşdırdı və İnstituta daxil olarkən, bakteriya və alkolik qıcqırmanı araşdırma üsullarını göstərmişdir. O, qlükozanın yekun məhsullarını və maya hüceyrəsinin kimyəvi xassələrini araşdırmışdır və antiskorbutik və anti-nevrotic vitaminlər haqqında məqalələr yazmışdır.
London Kral Cəmiyyəti üzvü kimi 1935-ci ildə Davi Medalı ilə mükafatlandırılmışdır. [4]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 3 4 Sir Arthur Harden // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ 1 2 Arthur Harden // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- ↑ 1 2 3 4 Гарден Артур // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ 1 2 Hopkins, F. G.; Martin, C. J. "Arthur Harden. 1865-1940". Obituary Notices of Fellows of the Royal Society. 4 (11). 1942: 2. doi:10.1098/rsbm.1942.0001.
- ↑ Manchester, K. "Arthur Harden: An unwitting pioneer of metabolic control analysis". Trends in Biochemical Sciences. 25 (2). 2000: 89–92. doi:10.1016/S0968-0004(99)01528-5. PMID 10664590.
- ↑ Manchester, K. "Biochemistry comes of age: A century of endeavour". Endeavour. 24 (1). 2000: 22–27. doi:10.1016/S0160-9327(99)01224-7. PMID 10824440.
Həmçinin bax
[redaktə | mənbəni redaktə et]
- 12 oktyabrda doğulanlar
- 1865-ci ildə doğulanlar
- Mançesterdə doğulanlar
- 17 iyunda vəfat edənlər
- 1940-cı ildə vəfat edənlər
- 74 yaşında vəfat edənlər
- Mançester Universitetinin müəllimləri
- Mançester Universitetinin məzunları
- Erlangen-Nürnberq Universitetinin məzunları
- London Kral Cəmiyyətinin üzvləri
- Leopoldin Alman Milli Elmlər Akademiyasının üzvləri
- Əlifba sırasına görə alimlər
- Kimya üzrə Nobel mükafatı laureatları
- Davi medalı ilə təltif edilənlər
- Biokimyaçılar